Anoreksja to jedna z postaci niedożywienia, która polega na celowym zmniejszaniu masy ciała z jednoczesnym postrzeganiem siebie jako osoby ciągle grubej, nieatrakcyjnej, z nieestetycznym wyglądem ciała. Anoreksji często towarzyszą także zaburzenia psychiczne, napady lęków i inne objawy emocjonalne.
Z tekstu dowiesz się:

• co to jest anoreksja,
• jakie mogą być przyczyny anoreksji,
• jak rozpoznać pierwsze objawy anoreksji,
• jak można ją leczyć.

Choć anoreksja jest chorobą, o której dużo mówi się w mediach, to niestety nie przekłada się to na wzrost świadomości społecznej. Tymczasem, jak pokazują statystyki, jest to schorzenie dość częste – występuje głównie u kobiet (0,5–1%), choć zdarzają się również przypadki anoreksji u mężczyzn (0,05–0,1%). Najczęściej jest diagnozowana u osób w wieku 13–14 lat oraz 17–18 lat; po 25. roku życia częstość występowania anoreksji maleje. Niestety aż 10% chorych umiera z powodu powikłań w wyniku głodzenia się lub popełnia samobójstwo.

Przyczyny anoreksji

Istnieje wiele możliwych czynników zwiększających ryzyko wystąpienia anoreksji, wyzwalających chorobę oraz podtrzymujących jej objawy. Chorobę mogą wywołać np. zaburzenia endokrynologiczne, zaburzenia metabolizmu neuroprzekaźników lub czynniki genetyczne, ale także cechy osobowości: nadmierny perfekcjonizm, skłonność do dziwacznych zachowań, nadmierne eksponowanie swoich nastrojów, chęć skupienia na sobie uwagi otoczenia. Najczęściej jednak przyczyną anoreksji są zaburzenia i kłopoty emocjonalne, takie jak:

• niskie poczucie własnej wartości,
• nadopiekuńczość rodziców,
• angażowanie dzieci w problemy małżeńskie,
• śmierć bliskiej osoby,
• poczucie samotności i niezrozumienia,
• propagowanie przez media szczupłej sylwetki,
• przekonanie, że tylko bycie szczupłym zapewnia sukces,
• krytyczne uwagi dotyczące wyglądu,
• problemy w szkole,
• zmiana sytuacji finansowej.

To oczywiście tylko kilka przykładów. Czynników, które mogą wywoływać lub podtrzymywać anoreksję, może być naprawdę wiele.

Początki anoreksji – jak je rozpoznać?

Zaburzenia odżywiania są o tyle trudne do rozpoznania, że osoby chore stają się mistrzami w oszukiwaniu bliskich oraz udawaniu, że jedzą normalnie. Jakie więc mogą być pierwsze objawy anoreksji? Podejrzane może być to, że ktoś bliski nagle zaczyna unikać wspólnego jedzenia z rodziną – wymawia się bólem głowy, tym że zjadł coś na mieście albo bierze talerz i znika w swoim pokoju. Czasami chcąc ukryć swoje głodówki, osoby chore nadmiernie angażują się w robienie zakupów, gotowanie, sprzątanie po posiłkach – chcą w ten sposób odwrócić uwagę domowników. Zaczynają się bardzo luźno ubierać, po posiłkach często znikają w toalecie (w anoreksji bulimicznej oprócz głodzenia chory wywołuje u siebie wymioty), wyglądają na zmęczonych, nie mają siły i energii, w koszu na śmieci znaleźć można opakowania po środkach przeczyszczających.

Anoreksję trzeba leczyć!

Należy bardzo stanowczo uświadomić sobie, że anoreksja nie jest fanaberią dojrzewających dziewcząt, ale groźną chorobą. Nieleczona prowadzi do nieodwracalnego wyniszczenia organizmu, a nawet do śmierci! Skutkami anoreksji mogą być m.in.:

• zaburzenia rytmu serca,
• zatrzymanie miesiączki,
• nietolerancja zimna,
• utrata owłosienia głowy,
• zaniki mięśniowe,
• złamania kości,
• zaburzenia poznawcze,
• depresja i wiele innych bardzo niebezpiecznych powikłań.

Dlatego też anoreksję, po kompleksowej diagnostyce (wymaga ona przeprowadzenia szeregu badań laboratoryjnych, chemicznych, obrazowych, psychologicznych), trzeba koniecznie leczyć. Wymaga to współpracy internisty, psychiatry, dietetyka, psychoterapeuty, czasami również endokrynologa, kardiologa, ginekologa itp. Terapia obejmuje m.in. odpowiednie żywienie pacjenta oraz leczenie wszystkich powikłań spowodowanych niedożywieniem. Najlepiej, by osoba chora jadła samodzielnie, ale w niektórych przypadkach konieczne jest żywienie dojelitowe i dożołądkowe. W trakcie terapii ważne jest, by potrawy były apetyczne, przyjemnie pachnące, spożywane w miłej atmosferze, najlepiej w towarzystwie kogoś bliskiego (to ważne, by chory po jedzeniu nie był sam i nie miał okazji sprowokować wymiotów). Oczywiście ważne jest również leczenie problemów psychicznych związanych z zaburzonym odżywianiem – tu olbrzymią rolę odgrywa więc terapia psychologiczna.